Reactie SDD op uitzending De Monitor van 26 oktober 2020

Op maandagavond 26 oktober zond de KRO-NCRV een aflevering uit van het programma De Monitor, waarin een casus aan de orde komt van de heer Prijs. Hij was tot anderhalf jaar geleden klant bij de Sociale Dienst Drechtsteden. In dit bericht geeft de Sociale Dienst Drechtsteden haar reactie op deze uitzending.

Om te beginnen wil de Sociale Dienst Drechtsteden haar oprechte medeleven uitspreken voor de situatie waar de heer Prijs en zijn familie in terecht gekomen zijn. We hopen dat er weer perspectief ontstaat op een betere toekomst. De sociale dienst staat ervoor open om opnieuw in gesprek te gaan met de heer Prijs om in alle openheid naar een oplossing voor zijn situatie te zoeken.

 
In het algemeen gaan wij niet in op individuele casussen van klanten. Dit vooral om onze klanten te beschermen (je wil niet dat allerlei privacy gevoelige informatie met de buitenwereld gedeeld wordt zonder jouw toestemming), en ook niet omdat de sociale dienst liever mét een klant spreekt dan óver een klant.
 
De heer Prijs heeft als voormalig klant van de sociale dienst zelf de media opgezocht. In openbare bronnen is te zien dat hij mede bestuurder is van een stichting, en dat via deze stichting en andere kanalen zoals www.bol.com boeken van hem verkocht worden. Ook krijgt deze stichting donaties van derden, en worden verschillende activiteiten georganiseerd.
 
Voorgaande is meer dan voldoende reden geweest voor de sociale dienst om zorgvuldig onderzoek te doen, in het bijzonder naar mogelijke inkomsten (uit arbeid) voortvloeiend uit de activiteiten en werkzaamheden van de heer Prijs binnen deze stichting. Dit onderzoek, en de vele gesprekken met de heer Prijs hebben tot de conclusie geleid dat hij ten onrechte een bijstandsuitkering heeft ontvangen sinds 2014; deze is dan ook teruggevorderd. Een rechterlijke uitspraak heeft dit standpunt van de Sociale Dienst Drechtsteden bekrachtigd.
 
Sociale diensten zijn alert op het plegen van fraude. Bijstandsuitkeringen zijn bedoeld als noodzakelijke steun in de rug voor mensen die geen enkel ander middel meer ter beschikking hebben om inkomsten te verwerven, en daar moeten we zuinig op zijn. Het draagvlak in de samenleving voor het geven van een bijstandsuitkering blijft hoog juist omdat sociale diensten zo actief controleren op rechtmatigheid van een uitkering.
 
Het schuldhulpverleningstraject van de heer Prijs is eveneens gestopt vanwege uiteenlopende redenen.
 
Indien tijdens een traject van schuldhulpverlening de omstandigheden veranderen, moet dat traject soms gestopt worden. Bijvoorbeeld als iemand tijdens een lopende schuldregeling welbewust fraude pleegt. Stopzetten van een regeling is dan noodzakelijk, omdat voor alle schuldeisers de situatie verandert.

Als samenleving hebben we ervoor gekozen om in zulke gevallen een bepaalde termijn te hanteren (uitsluittermijn) waarbinnen je geen aanspraak meer kunt maken op een nieuw traject van schuldhulpverlening. De uitsluittermijn wordt gebruikt om te voorkomen dat mensen op een oneigenlijke manier hun traject van schuldhulpverlening misbruiken. We kijken altijd naar de specifieke situatie van iemand, en kiezen er soms voor om snel een nieuwe kans te geven. Bijvoorbeeld als iemands omstandigheden dermate zijn veranderd, dat een nieuw traject kansrijk is.
 
In de uitzending van De Monitor wordt gesproken over wetgeving met betrekking tot het bewaren van e-mails. Hierop is de archiefwet van toepassing. De kern van de archiefwet is dat je alle voor het dossier van een klant relevante stukken dient op te slaan. Dit doen we dan ook, los van de vorm waarin de relevante stukken aangeboden worden, dus ook in het geval waarin het een e-mailbericht betreft.
 
De archiefwet, die dateert uit 1995, is aangepast in 2018, onder meer als gevolg van de toenemende digitalisering. Als gevolg van deze aanpassing is het bewaren van e-mails beter in de wet geborgd. De daaruit voortvloeiende verplichtingen ten aanzien van het bewaren van emailverkeer zijn door de Sociale Dienst Drechtsteden opgepakt. Daar wordt de sociale dienst, net als andere publieke organisaties ook jaarlijks op getoetst.
 
Er komen bij de sociale dienst ook vaak e-mails binnen die geen relatie hebben met klantdossiers. Hier is de archiefwet niet op van toepassing en dit zijn dan ook geen mails die we bewaren. 
 
De casus van de heer Prijs speelde in de periode 2014-2017 en de Sociale Dienst Drechtsteden voldeed ten tijde van de casus van de heer Prijs (2015) aan de vereisten en de uitgangspunten van de archiefwet 1995-2017. De huidige eisen van de in 2018 aangepaste archiefwet kunnen niet met terugwerkende kracht worden verondersteld van toepassing te zijn op het verleden.